تعارض، لغتی پر کاربرد در ابیات فارسی که در برخی زمینهها مثل مدیریت، روانشناسی و علوم رفتار کاربرد بیشتری دارد. اگر در جلسات مذاکره شرکت کرده باشید حتماً حرفهای زیادی در مورد مدیریت تعارض شنیدهاید. تعارض یکی از دغدغههای اهل سیاست نیز محسوب میشود و میتوان گفت بیشتر وقت این افراد صرف رفع تعارضها و همسو کردن دیدگاههای مختلف صرف میشود. در این مقاله قصد داریم تا به توضیح در مورد مفهوم مدیریت تعارض بپردازیم. با ما همراه باشید.
معنی لغوی تعارض
کلمه تعارض دارای ریشه عربی است و در لغت به معنای دشمنی داشتن، موافق نبودن و مخالفت کردن است. اگر به اخبار توجه کرده باشید احتمالاً کلمه تعارض را شنیدهاید. به عنوان مثال وقتی گروهی از افراد به یک مکان حمله میکنند از آنها تحت عنوان نیروهای معارض یاد شده و این عمل آنها را به نام تعرض معرفی میکنند.
کلمه تعارض در مورد معامله و خرید و فروش هم به کار میرود. به عنوان مثال اگر شخصی با کلاهبرداری یک ملک را به چند نفر بفروشد، در اصطلاح گفته میشود که معامله مورد نظر یک معامله معارض است.
معارض در این مورد نشاندهندهی شرایطی است که انجام هر یک از معاملهها از انجام معامله دیگر جلوگیری میکند و به طور کلی اجرایی کردن تمام معاملهها امکانپذیر نیست! از دیگر معانی لغوی تعارض مخالفت کردن است و با توجه به این معنی لغوی از تعارض در بحث و جدالهای لفظی استفاده میشود.
دانستید که تعارض در اصل یک کلمه عربی محسوب میشود و اگر بخواهیم معادل فارسی این کلمه را بیان کنیم بهترین معادل برای آن کلمه ناسازگاری است. در ادامه پاسخ به این سؤال که مدیریت تعارض چیست؟ به چند مورد از دیگر مفاهیم تعارض در زبان فارسی اشاره میکنیم.پیشنهاد می شود مقاله تقویت مهارت گوش دادن را مطالعه کنید.
- تعارض نقش
این اصطلاح در مواردی به کار میرود که برای سازمان یا فرد دو نقش در نظر گرفته میشود و این دو نقش با یکدیگر ناسازگار هستند. در نتیجه فرد یا سازمان مورد نظر نمیتواند به صورت همزمان هر دو نقش را با هم انجام دهد. به عنوان مثال اگر برای یک سازمان هم نقش حمایت از تولیدکننده و هم حمایت از مصرفکننده در نظر گرفته شود تعارض نقش اتفاق میافتد. از طرفی دیگر اگر برای دو فرد دو نقش در نظر گرفته شود که اگر هر دو فرد بخواهند با هم به وظایف خود عمل کنند، برای آنها امکانپذیر نخواهد بود هم تعارض اتفاق میافتد.
- تعارض منافع
به این معنا که یک فرد یا سازمان در موقعیتی خاص قرار بگیرد که منفعت نقش او با منفعت شخصی خودش تعارض و ناسازگاری داشته باشد. در چنین مواردی ممکن است افراد منافع شخصی خود را به منافع نقش خود ترجیح بدهند.
- تعارض فرهنگی
به معنای قرارگیری دو فرهنگ نا سازگار در کنار یکدیگر است. به عنوان مثال اگر دو شرکت که قصد شروع همکاری با یکدیگر را دارند از دو فرهنگ متفاوت باشند، شراکت این دو شرکت به معنای تعارض فرهنگی است. تعارض فرهنگ در شرایط دیگری هم بروز میکند به عنوان مثال در شرایطی که فرد در یک فرهنگ خاص بزرگ شده باشد، اما بنا به دلایلی به جامعهای با فرهنگ متفاوت مهاجرت کند. در چنین مواردی آموزههای فرهنگی فرد با فرهنگ رایج جامعه سازگاری نخواهد داشت.
- تعارض در مذاکره
یکی دیگر از انواع ناسازگاری است. به عنوان مثال شخصی قصد خرید کالایی را دارد و میخواهد آن کالا را به پایینترین قیمت ممکن خریداری کند. در مقابل فروشنده آن کالا هم میخواهد محصول را به قیمت متعادل به فروش برساند و فروشنده و خریدار در این مورد با یکدیگر مذاکره میکنند که این مذاکره تعارض دارد.
- تعارض درونی
این اصطلاح در مواردی استفاده میشود که اهداف ذهنی فرد با یکدیگر ناسازگاری دارند. به عنوان مثال فردی که در یک شرکت خاص مشغول به کار است و به دلیل نداشتن علاقه قلبی به شغلش تمایل دارد تا استعفا بدهد. در عین حال به این فکر میکند که حقوق و مزایای این شرکت خوب است و میخواهد این حقوق و مزایا را حفظ کند. به چنین ناسازگاری بین اهداف ذهنی تعارض درونی گفته میشود.
تعارض چیست
تعارض فرایندی است که در مواقعی صورت میگیرد که موضوعی برای یکی از طرفین مهم محسوب شود. در حالی که طرف مقابل ممکن است در حال یا در آینده تأثیرات منفی بر روی آن داشته باشد. تعارض در مواردی اتفاق میافتد که توافقی وجود ندارد، یعنی یکی از طرفیتن باورهایی دارد که طرف مقابل به آنها اعتقادی نداشته.
مدیریت تعارض چیست
تعارض به معنای ناسازگاری و عدم توافق است. برای حل این اختلاف نظرها از روشی به نام مدیریت تعارض استفاده میشود. بنابراین در پاسخ به این سؤال که مدیریت تعارض چیست؟ باید گفت مدیریت تعارض به معنای قابلیت شناسایی وجود ناسازگاریها و پیدا کردن راه مناسب برای حل آنها است. هدف اصلی از اجرای روش مدیریت تعارض از بین بردن عواملی است که در وهلهی اول سبب ایجاد ناسازگاری شدهاند.
به این ترتیب طرفین تعارض میتوانند بهتر با یکدیگر به توافق برسند. در بیشتر موارد تعارض بین افراد و سازمانهای رواج زیادی دارد. این موضوع سبب شده تا بیشتر سازمانها برای پیشرفت بهتر و نداشتن تعارض از افرادی کمک بگیرند که نقش اصلی آنها اجرای روش مدیریت تعارض برای از بین بردن تعارضهای ایجاد شده است. پیشنهاد می شود مقاله طوفان فکری چیست را مطالعه کنید.
در سازمانها و ارگانهای متفاوت دلایل متعددی سبب بروز ناسازگاری میشود. به عنوان مثال تمامی افراد ممکن است برای بهترین بودن تلاش کنند و در این مسیر منافع شخصی را به منافع سازمان ترجیح دهند که این عامل تعارض زیادی را در پی خواهد داشت. تعارضهای سازمانی دردسر ساز هستند به همین دلیل حل صحیح تعارضها برای مدیران اهمیت بسیار بالایی دارد. حل تعارض باعث بهبود روابط دورن سازمانی و در نتیجه پیشرفته بیشتر میشود.
روش های مدیریت تعارض
برای حل تعارضهای سازمانی روشهای مختلفی وجود دارد که در ادامه به توضیح بیشتر در مورد سبک مدیریت تعارض میپردازیم.
- مدیریت تعارض به صورت شخصی
یکی از اشتباهترین کارهایی که در ناسازگاریها و تعارضهای سازمانی میتواند رخ دهد، حل این تعارضها به صورت علنی و آشکارا است. مدیریت، نقش حل این گونه مسائل ایجاد شده را بر عهده دارد و اگر هر یک از اعضا به صورت انفرادی بخواهد ناسازگاری ایجاد شده را رفع کند شرایط بدتر خواهد شد. مدیریت با شنیدن نظرات طرفین و بررسی کردن شرایط بهترین روش برای حل مشکلات ایجاد شده را پیدا میکند. پیشنهاد می شود مقاله برنامه ریزی وزانه را مطالعه کنید.
- گوش دادن فعال در طول تعارض
شخصی که قصد انتخاب و اجرای سبک مدیریت تعارض را بر عهده دارد، باید یک شنونده بسیار خوب باشد. در بیشتر موارد تعارض ایجاد شده به دلیل نداشتن توجه کافی به سخنان طرفین بدتر خواهد شد، پس شخصی که وظیفه مدیریت تعارض را بر عهده دارد باید یک شنونده فعال باشد و به سخنان طرفین با دقت گوش بدهد. در نهایت هم باید تصمیمی گرفته شود که به نفع تمامی افراد باشد. پیشنهاد می شود مقاله کوچینگ رابطه چیست را مطالعه کنید.
- تطبیق پذیری
تطبیقپذیری یکی از بهترین روشها برای حل تعارضهای ایجاد شده در زمینههای مختلف است. تطبیقپذیری در روند حل تعارض به این معنا است که یکی از طرفین راه حل را واگذار کرده تا طرف دیگر تصمیم گیرنده باشد یا اینکه بدون استفاده از راه حل در همان ابتدا روش مصالحه را انتخاب کند. به عنوان مثال اگر تعارض ایجاد شده بین یک شخص تازه کار با یک فردی که تجربه زیادی در شاخه مورد نظر دارد، باشد و با یکدیگر تفاوت نظر داشته باشند، فرد تازه کار میتواند به تجربه کاری طرف مقابل خود اعتماد کرده و به نفع او مصالحه کند.
- تلاش مشترک
این روش را میتوان تا حدودی مشابه با تطبیقپذیری دانست با این تفاوت که در این روش هر دو فردی که با یکدیگر تعارض دارند، تلاش میکنند تا با یکدیگر به تفاهم برسند. در این تلاش مشترک هدف هر دو نفر پیدا کردن راه حلی مناسب برای حل تعارضهای ایجاد شده است و به این ترتیب بهترین راه حل حاصل میشود.
به عنوان سخن پایانی باید گفت در این مقاله به توضیح بیشتر در مورد مدیریت تعارض پرداختیم. دانستید که تعارض به معنای وجود ناسازگاری و اختلاف نظر است. مدیریت تعارض هم به معنای پیدا کردن راه حلی برای رفع ناسازگاری ایجاد شده است.
