مدیریت مالی شخصی یک اصطلاح گسترده است که اصول مدیریت پول، پس انداز و سرمایه گذاری را شامل می‌شود. به علاوه ارتباط نزدیکی با مسائلی همچون بودجه بندی، وام، سرمایه گذاری، بیمه، بازنشستگی و مالیات دارد. در دنیای امروز، هزینه‌ها افزایش و درآمد مردم کاهش یافته، فرهنگ مصرف گرایی رو به گسترش است و رقابت در بازار کار نیز هر روز بیشتر می‌شود. ناپایداری‌های سیاسی و مشکلات اقتصاد کلان نیز بر مردم فشار می‌آورند. در این شرایط سخت، یکی از راه های بهبود وضعیت اقتصادی مردم و جلوگیری از گرفتار شدن بیشتر آنها در گرداب مشکلات مالی، مدیریت صحیح مالی شخصی است. علاوه بر این، فناوری به سرعت در حال پیشرفت است. بنابراین حتی در شرایط اقتصادی نامناسب نیز فرصت‌هایی عالی برای سرمایه‌گذاری در بازارهای مالی وجود دارند. افرادی که مدیریت مالی درستی دارند می‌توانند بهتر، از این فرصت‌ها استفاده کنند. در کل، مدیریت مالی شخصی موضوعی مهم و در عین حال هیجان انگیز است. برای صحبت کردن بیشتر در این باره با این نوشته همراه بمانید.

مهمترین فواید مدیریت مالی شخصی

بیایید به تعدادی از مهمترین فواید و کاربرد های مدیریت مالی شخصی بپردازیم. با بررسی اجمالی این مزایا به سرعت متوجه می‌شوید که چرا برنامه ریزی مالی شخصی تا این حد مورد توصیه است و اهمیت دارد. در درجه اول مدیریت درست مالی سبب کاهش استرس می‌شود. زیرا شما آگاهی بیشتری از وضعیت اقتصادی و بودجه‌های ماهانه خود خواهید داشت و همه چیز برای شما قابل پیش بینی تر خواهد شد. ثانیا مدیریت مالی شخصی به شما کمک می‌کند تا هزینه‌های خود را کنترل کنید و بیشتر پول خود را صرف خرید‌های مهمتر کنید.

اگر شما بدهکارید، صرف نظر از نوع  بدهی‌هایی که دارید (وام، اجاره و …)، مدیریت مالی شخصی شما را قادر می‌سازد تا برنامه‌ای بهتر برای پرداخت آنها داشته باشید. این به شما کمک می‌کند تا کمتر دچار دردسر‌های مالی شوید. به علاوه با برنامه ریزی مالیِ درست، بهتر می‌توانید اهداف مالی خود را مشخص کرده و برای رسیدن به آنها تلاش کنید. راه و رسم سرمایه گذاری درست را یاد می‌گیرید و در پروژه‌هایی، سرمایه‌گذاری خواهید کرد که به اهداف مالی دلخواه شما نزدیکتر هستند. از خطرهای سرمایه گذاری، بیشتر در امان خواهید بود و بهتر می‌توانید از دارایی های خود محافظت کنید.

اجزای اصلی مدیریت مالی شخصی

برنامه ریزی مالی شخصی شامل پنج جزء یا حوزه اصلی است که به شرح زیر هستند:

جزء اول از مدیریت مالی شخصی؛ درآمد

 درآمد اولین گام در فرآیند برنامه ریزی مالی شخصی است. درآمد به زبان ساده یعنی پولی که شما بدست می‌آورید و سپس برای حفظ خود و خانواده خود از آن استفاده می‌کنید. برخی از محبوب ترین منابع درآمدی عبارتند از پاداش، حقوق ماهانه، پرداخت ساعتی، مستمری و سود سهام. هر یک از این نوع درآمدها قابل تبدیل به پول نقد هستند و یک فرد می‌تواند آنها را خرج، پس انداز یا سرمایه گذاری کند.

دومین جزء اصلی مدیریت مالی شخصی؛ هزینه ها

 شرط اصلی برای موفقیت در مدیریت مالی شخصی داشتن عادات درست در هزینه کردن است. به طور کلی، هزینه‌هابه دو دسته تقسیم می‌شود، هزینه‌های نقدی و اعتباری. مخارج معمول زندگی انسان  نیز به مواردی همچون اجاره، بازپرداخت وام، مالیات، غذا، سرگرمی و تفریح اختصاص دارند. در کل، اگر هزینه‌ها بیشتر از درآمد باشند، افراد دچار کسری و بدهی می‌شوند. مدیریت مخارج به اندازه کسب درآمد حیاتی است و اکثر مردم کنترل بیشتری بر هزینه‌هادارند تا بر درآمد.

جزء سوم؛ پس انداز

یکی از جنبه های حیاتیِ مدیریت مالی شخصی،پس انداز است. پس انداز به پولِ اختصاص داده شده برای خریدهای آتی اشاره دارد. اگر درآمد یک فرد بیشتر از مخارج او باشد، مقدار باقی مانده را می‌تواند صرف پس انداز یا سرمایه گذاری بکند. پس انداز می‌تواند به صورت پول نقد، موجودی حساب بانکی و دارایی‌های قابل معامله باشد.

چهارمین جزء اصلی؛ سرمایه گذاری

سرمایه‌گذاری زمانی رخ می‌دهد که شخصی دارایی‌هایی را می‌خرد و انتظار می‌رود در آینده، این دارایی‌هاپول در بیاورند. این یکی از پیچیده ترین حوزه های مالی شخصی است. سرمایه‌گذاری مستلزم ریسک است و همه سرمایه‌گذاری‌ها بازده مطلوبی ندارند. سرمایه گذاری می‌تواند اشکال مختلفی داشته باشد، از جمله سهام، اوراق قرضه، صندوق های سرمایه گذاری متقابل، املاک و مستغلات، کالاها و …

جزء پنجم؛ امنیت مالی

امنیت مالی شامل طیف وسیعی از اقدامات احتیاطی است که می‌توانید برای محافظت از خود انجام دهید تا از موقعیت‌های مالی خطرناک در امان باشید. بیمه عمر و بیمه درمانی جزو رایج ترین اقدامات احتیاطی و حمایتی برای رسیدن به امنیت مالی هستند.

فرآیند برنامه ریزی مالی شخصی

کلید مدیریت موثر امور مالی، داشتن یک برنامه مناسب و پایبندی به آن است. بهتر است در کنار برنامه ریزی روزانه برای کارهای شخصی یک برنامه مالی هم داشته باشید. یک برنامه مالی رسمی می‌تواند تمام حوزه های مالی شخصی را که در بالا به آن اشاره شد پوشش دهد. بانکداران شخصی و مشاوران سرمایه گذاری اغلب، اینگونه برنامه ریزی‌های شخصی را برای مشتریان خود انجام می‌دهند. آنها با مشتریان خود، کار می‌کنند تا بفهمند که واقعا به چه چیزی نیاز دارند و می‌خواهند چه کاری را انجام دهند. سپس مراحل اصلی برنامه ریزی مالی را یک به یک تکمیل می‌کنند. این مراحل عبارتند از ارزیابی‌ها، تعیین اهداف، آماده سازی‌های طرح و کمک به مشتری در اجرای طرح. در نهایت نیز بر صحت اجزای برنامه ریزی‌های مالی نظارت کرده و آنها را ارزیابی مجدد می‌کنند.

استراتژی های مدیریت مالی شخصی

تا اینجای نوشته اطلاعات خوبی در مورد چیستی مدیریت مالی شخصی، فواید و اجزای اصلی آن بدست آوردید. منتها بیایید چند استراتژی مشخص را در این باره بیان کنیم. استراتژی‌هایی برای درک اینکه چگونه در زندگی خود به شکلی موفق یک برنامه ریزی مالی شخصی داشته باشید. البته دقت کنید که این استراتژی‌ها از یکدیگر مجزا نیستند و حتی می‌توانید به عنوان مراحل اجراییِ مدیریت مالی شخصی خود به آنها نگاه کنید.

استراتژی اول؛ ردیابی درآمد و هزینه ها

برای اینکه بیشترین بهره را از درآمد خود ببرید، به یک سیستم دقیق برای ردیابی و درک درآمد و هزینه‌های خود نیاز دارید. این برای مدیریت مالی شخصی شما لازم است و کار چندان پیچیده ای هم نیست که از انجام آن طفره روید. در بیشتر موارد تنها کافیست درآمد و هزینه های روزانه، هفتگی یا ماهانه خود را  یادداشت برداری کنید. مثلا اجاره مسکن و مغازه، خرج رفت و آمد، خورد و خوراک، هزینه های آب و برق و … را یادداشت کنید. درآمد های خود را نیز در ردیفی جدا از هزینه‌ها بنویسید.

اغلب تنها با این کار ساده می‌توانید مسیر مالی خود را مشاهده کنید. سپس می‌توانید تنظیماتی انجام دهید تا در دوره های زمانی آینده، درآمد و پول شما برای مدت بیشتری در جیبتان دوام بیاورد. برای اینکه بتوانید همه چیز را به شکلی مرتب و سازمان یافته یادداشت کنید می‌توانید از یک برگه اکسل استفاده کنید. البته برنامه های موبایلی و کامپیوتری زیادی نیز وجود دارند که می‌توانند در یادداشت کردن دخل و خرجتان به شما کمک کنند.

دومین استراتژی مدیریت مالی شخصی، تلاش برای رشد و امنیت مالی

بعد از اینکه اولین استراتژی مدیریت مالی شخصی را پیاده کردید و بر جریان دخل و خرج خود تسلط پیدا کردید وارد فاز دوم می‌شوید. اگر در مرحله اول موفق شده باشید ممکن است بتوانید در هر ماه مقداری از درآمد خود را از خرج شدن در امان نگه دارید. خب، می‌توانید برای مدیریت بهتر این درآمد خرج نشده به دو حوزه بیمه و سرمایه گذاری فکر کنید. مشخص است که برای محافظت از خود و خانوادتان در برابر مشکلات مالی به بیمه ای مناسب نیاز دارید. البته مدیریت هزینه های بیمه، چالش برانگیز است. زیرا اشکال مختلف بیمه (ماشین، خانه، سلامت، زندگی و غیره) متغیرها و الزامات متفاوتی دارند. با این حال، در هنگام برنامه ریزی مالی شخصی، هزینه کردن برای بیمه به اندازه سایر هزینه‌ها مهم است.

برای رشد و امنیت مالی، سرمایه گذاری نیز ضرورت دارد. در واقع بخش مهمی از مدیریت مالی شخصی، تلاش برای رشد و انباشت دارایی های ارزشمند است. بدست آوردن چنین دارایی هایی نیاز به دانستن چگونگی و زمان درست سرمایه گذاری‌ها دارد. به طور کلی، توصیه می‌شود سرمایه گذاری‌های خود را با کمک یک متخصص شروع کنید.

سومین استراتژی مدیریت مالی شخصی؛ ایجاد پس انداز جاری

به عقیده کارشناسان امور مالی، پولی که برای رشد یا پس انداز کنار گذاشته اید باید در مواقع اضطراری فوراً در دسترس باشد. این همان چیزی است که در مدیریت مالی شخصی، تحت عنوان پس انداز جاری نیز معروف است. یعنی پس اندازی که به سرعت قابل نقد کردن یا اصطلاحا آب کردن باشد. برای بسیاری از افراد، پس انداز جاری در حکم همان پولی است که در صندوق های سرمایه گذاری قرار داده اند و هر لحظه که بخواهند می‌توانند آن را برداشت کنند. با این حال، پس انداز جاری در اصل به معنای جستجوی انواع مختلفی از سرمایه گذاری است که در طول زمان رشد می‌کنند و می‌تواند به سرعت فروخته شوند. طلا، نقره، نفت خام و ارزهای خارجی، همگی کالاهایی هستند که به راحتی قابل نقد شدن هستند. در نتیجه قابلیت این را دارند که به عنوان پس انداز جاری تلقی شوند.

نکاتی هوشمندانه برای مدیریت مالی شخصی

برای هدف گذاری مالی و تامین امنیت مالی، هرگز دیر نیست. تنها باید کمی نکته بین باشید و هوش مالی خود را پرورش دهید. نکات و تکنیک‌های زیادی وجود دارند که می‌توانید در مسیر مدیریت مالی شخصی خود از آنها بهره بگیرید. بیایید برخی از مهمترینِ این نکات را با هم مرور کنیم.

در جهت مدیریت مالی شخصی، بودجه خود را برنامه ریزی کنید

بودجه بندی برای پس انداز پول و زندگی شما حیاتی است. تکنیک بودجه بندی 50/30/20، تکنیکی عالی است که اگر وضعیت مالی خوب یا حتی متوسطی دارید می‌توانید از آن پیروی کنید. در این تکنیک، 50 درصد از درآمد خالص شما باید به هزینه‌های زندگی مانند اجاره، آب و برق، غذا و حمل و نقل اختصاص یابد. 30٪ برای هزینه هایی مانند صرف غذا در بیرون از خانه، خرید لباس و … اختصاص می‌یابد. 20 درصد نیز صرف اموری می‌شود که امنیت مالی شما را در آینده تامین می‌کنند از جمله پس انداز، بازنشستگی، سرمایه گذاری، بیمه و …

به عنوان یک تکنیک برنامه ریزی مالی شخصی، یک صندوق اضطراری راه اندازی کنید

کنار گذاشتن پول برای هزینه‌های غیرمنتظره  در مدیریت مالی شخصی بسیاری از افراد وجود دارد. اینگونه افراد برای هزینه هایی مانند صورت‌حساب‌های پزشکی، تعمیرات خودرو و سایر هزینه‌های بزرگ از قبل، پول کنار می‌گذارند. شما نیز سعی کنید یک صندوق اضطرای داشته باشید و آن را پر از پول کنید. هزینه های غیر منتظره می‌توانند کمرشکن باشند. به همین دلیل، بسیاری از افرادِ محتاط حتی تا 20 درصد از درآمد ماهانه خود را برای اینگونه هزینه‌ها کنار می‌گذارند.

سومین تکنیک کاربردی در مدیریت مالی شخصی؛ محدود کردن بدهی ها

محدود کردن بدهی به معنای این است که همیشه سعی کنید بیش از درآمد خود خرج نکنید. بازپرداخت قسط‌ها یا بدهی‌های عقب افتادۀ دیگر، بار سنگینی را بر دوش شما خواهد گذاشت. بنابراین، چه در حال اجاره یک محل سکونت باشید یا بخواهید چیزی را برای آشپزخانه خود به صورت قسطی بخرید باید احتیاط کنید. مطمئن شوید که برنامه ریزی خوبی برای بازپرداخت بدهی‌های خود دارید.

تکنیک چهارم؛ حمایت از خانواده

شاید تصور نکنید ولی وصیت کردن نیز می‌تواند یک تکنیک مرتبط با مدیریت مالی شخصی باشد. بله وصیت کردن و داشتن وصیت نامه یک اقدام هوشمندانه برای محافظت از دارایی ها، حمایت از خانواده و اطمینان از تحقق خواسته های پس از مرگ افراد است. شما نیز می‌توانید برای حمایت از خانواده خود وصیت نامه داشته باشید. همچنین تا حد امکان بیمه های مختلف داشته باشید. از جمله بیمه خانواده، خودرو، زندگی، ناتوانی و … باید به طور منظم خط مشی این بیمه‌ها را ارزیابی کنید تا مطمئن شوید که با نیازهای خانواده شما مطابقت دارند یا خیر. همه این اسناد، ممکن است مستقیماً بر شما تاثیر نگذارند منتها اگر بیمار یا ناتوان شوید، می‌توانند در وقت و هزینه‌های خانواده شما صرفه جویی کنند.

تکنیک پنجم، طرح بازنشستگی

بازنشستگی ممکن است دور به نظر برسد، اما خیلی زودتر از آنچه که انتظار می‌رود اتفاق می‌افتد. بنابراین باید در مدیریت مالی شخصی، توجه ویژه ای به بازنشستگی خود داشته باشید. کارشناسان، تخمین می‌زنند که اکثر افراد در بازنشستگی به حدود 80 درصد درآمد فعلی خود نیاز دارند. بنابراین هر چه زودتر برای یک دوران بازنشستگی مناسب تلاش کنید بیشتر به نفع شماست.

تکنیک ششم، تلاش برای افزایش معافیت های مالیاتی

به دلیل قوانین مالیاتی پیچیده و غیر ضروری، بسیاری از افراد پول زیادی را از دست می‌دهند. شما باید شروع به جمع آوری رسیدها و ردیابیِ هزینه‌ها کنید تا مدارک معتبری برای معاف شدن از بخشی از مالیات خود داشته باشید.

تکنیک های زیر هم که در سایت آریانا آورده شده است هم در نظر داشته باشید: