تا امروز علم روانشناسی همه تلاشش رو می‌کرد که بیماری‌های روحی و روانی مردم رو درمان کنه. اما روانشناسی مثبت قراره یه تغییر عالی تو زندگی آدم‌ها ایجاد کنه؛ قراره بهتون یاد بده چطوری شادتر باشید و همیشه از زندگی‌تون راضی باشید. از یه طرف دیگه خیلی از ما پیش خودمون میگیم من خیلی استعداد دارم اما حیف که نمی‌شه از همه پتانسیل‌هام استفاده کنم، روانشناسی مثبت قراره از همه ما یه آدم بهتر و توانمندتر بسازه. اما چطوری؟

سال 1988 مارتین سلیگمن رئیس انجمن روانشناسان آمریکا شد. یه روز تو باغش با دختر 5 سالش مشغول هرس کردن گل و گیاه‌ها بود که یه اتفاق جالب و عجیب زندگی اون و میلیون‌ها نفر دیگه رو متحول کرد. حالا بهش لقب پدر علم روانشناسی مثبت رو دادند چون از اون روز به بعد یه تصمیم مهم گرفت. تصمیم گرفت یه کاری کنه که؛ آدم ها از زندگی شون راضی‌تر باشند؛ استعدادها و پتانسیل هاشون رو بهتر بشناسند و به کار بگیرند. اما فکر می‌کنید اون اتفاق چی بود؟

اگه تا حالا فکر می‌کردید که فرمول‌ها فقط مختص ریاضی و فیزیک هستند باید بگم اشتباه می‌کردید. به این میگن فرمول شادکامی؛ H=S + C + V تو این فرمول: H اول کلمه Happiness یا همون شادمانیه. S اول کلمه Set point یا همون نقطه تنظیمه که قراره بعداً کلی دربارش حرف بزنیم. C اول کلمه life Condition یا همون شرایط زندگیه. V اول کلمه Voluntary activities یا همون فعالیت‌های داوطلبانه است. شاید براتون جالب باشه بدونید ژن‌هایی داریم که روی شادکامی ما اثر میذارن، البته شرایط زندگی و فعالیت‌های روزانه‌تون هم بی‌تأثیر نیستید. قراره بهتون بگیم چی کار کنید که یه آدم شاد و سعاتمند باشید!

یادتونه که گفتم ما آدم‌ها ژن‌ شادکامی داریم؟ این ژن‌ها مشخص می‌کنند که ما تا چه اندازه شاد هستیم و از زندگی‌مون راضی، هر فردی یک نقطه اولیه شادکامی داره که بهش نقطه تنظیم میگیم. حالا یک سری اتفاق‌های خوب تو زندگی می‌افته مثل عاشق شدن، یا یک سری اتفاق‌های بد مثل مرگ عزیزامون که باعث میشه حس شادی و شادکامی ما کم یا زیاد بشه. به نظر شما نقطه تنظیم ثابته یا میشه اون رو تغییر داد؟

400 سال پیش انسان فقط تلاش می‌کرد از شر بیماری‌های مختلف، قحطی و خشکسالی جون سالم به در ببرد. تا این که سر و کله ادیان مختلف پیدا شد و این عقیده رو در میان آدم‌ها ترویج داد که شادکامی و رستگاری رو فقط یه جا میشه پیدا کرد: بهشت. در عصر روشن‌گری بشر به این نتیجه رسید که نباید شادکامی رو در جایی خارج از وجود خودش جستجو کنه؛ سعادت و شادکامی در حوضچه اکنون جاری است. برای انسان های امروزی شادکامی یه معنا داره: واسه خودت هدف مشخص کن، به زندگیت معنا بده و سعی کن تا به اهداف و آرزوهات برسی.

این روزها هزار و یک دلیل واسه شاد بودن داریم، یه دکمه می‌زنیم و با هر جای دنیا که بخوایم تماس می‌گیریم، تکنولوژی زندگی رو برامون ساده‌تر و بهتر کرده اما وقتی به گذشته‌ها نگاه می‌کنیم می‌بینیم که غمگین‌تر از قبل هستیم. به این پدیده میگن پارادوکس ایسترلین. چرا پارادوکس، چون طبیعتاً وقتی درآمدمون بیشتر شده، کلی امکانات رفاهی و ارتباطی داریم باید شادتر و راضی‌تر باشیم اما عملاً این طور نیست. به نظرتون چرا؟

این آمارها واقعاً ناراحت کننده است اما نگران نباشید روانشناسی مثبت واسه همین شکل گرفته، روانشناس مثبت اومده تا حال زندگیمون رو بهتر کنه. خانم‌ها دو برابر آقایون دچار افسردگی می‌شوند. از هر 10 نفر یک نفر افسرده است. تو قرن بیست و یک سن مبتلا شدن به افسردگی خیلی پایین اومده. افرادی که سواد کمتری دارند، طلاق گرفتند، یا کار درست و حسابی ندارند، بیشتر افسردگی می‌گیرند.

روانشناسی مثبت اومده سلامت روح و جسم شما رو بهتون برگردونه و کمک کنه تا از این سلامتی، شکوفایی و رشد لذت ببرید. اما چطوری؟ روانشناسی مثبت ابزارهایی در اختیارتون قرار میده تا هم به رشد و شکوفایی برسید هم هیچ وقت بیماری‌ها و مشکلات روحی و روانی به سراغتون نیان. روانشناسی مثبت بهتون یاد میده چطور از توانمندی هاتون استفاده کنید واسه خودتون هدف مشخص کنید و به زندگیتون معنا بدید.

ما تو روانشناسی یه رشته دیگه هم داریم به اسم روانشناسی انسان‌گرا. براتون تو این جلسه توضیح میدم که تمرکز این رشته از روانشناسی رو چه مواردی هست. اما اگه کنجکاوید که بدونید روانشناسی انسان‌گرا چه شباهتی به روانشناسی مثبت داره باید بهتون بگم هر دو رشته به این 3 اصل پایبندند: هر فرد برداشت متفاوتی از دنیای اطرافش داره واسه همین هم به شکلی متفاوت نسبت به اتفاقات واکنش نشون میده و رفتار می‌کنه. فقط ژنتیک و وراثت نیست که انسان‌ها رو می‌سازه. تا حالا شده یه نفر رو ببینی که دلش نخواد از استعداد ها و پتانسیل‌هاش بهره بگیره؟ این شباهت هاشون بود. فکر می‌کنید چه تفاوت‌هایی با هم دارند؟

گاهی وقت‌ها شادکامی زودگذره و به حال و احوال الان فرد محدود میشه، مثلاً وقتی ازش میپرسی: چطوری؟ میگه: خیلی خوبم. یه وقت‌هایی شادکامی کمی عمیق‌تر میشه ولی باز هم موقتی و گذرا است، چون فقط احساسات فرد رو شامل میشه. مثلاً وقتی از یه نفر می‌پرسی: چه حسی داری؟ و اون جواب میده حس می‌کنم حالم خیلی خوبه. بعضی وقت‌ها هم شادکامی کمی پایدارتر میشه چون فرد از زندگی راضی بودن رو تجربه میکنه. بعضی وقت ها فرد هم حال روحیش خوبه، هم احساس خوبی داره هم جسمش سالمه. به این میگن بهزیستی. بالاترین سطح شادکامی شکوفایی است؛ در چنین حالتی فرد هم حال روحیش خوبه، هم احساس خوبی داره هم جسمش سالمه، هم از نظر مالی و اجتماعی به یه جایگاه خوب و مطلوب رسیده. شما کدوم سطح از شادکامی رو تجربه می‌کنید؟

اگه میخوای به شادکامی برسی باید تکلیفت رو با 3 تا چیز مشخص کنی: با گذشته‌ات آشتی کن، وقتی اتفاقات گذشته رو مرور می‌کنی، سپاسگزار باش و تو لحظه های حساس و بحرانی یاد درس هایی بیفت که از گذشته گرفتی. به قول سهراب زندگی آب تنی کردن در حوضچه اکنون است. تو لحظه زندگی کن، نه نگران آینده باش نه حسرت گذشته رو بخور. تا جایی که می‌تونی حس های خوب و مثبت رو تجربه کن. نسبت به آینده خوش بین باش، امید داشته باش که در آینده اتفاق‌های خیلی خوبی میفته.